他者のモノリンガリズム

Monoligualism of the Other

Zamenhof en sia laborejo, ĉ. 1910

池田光穂

ジャック・デリダの「他者のモノリンガリズム」（邦訳『たった一つの、私のものではない言葉』）を手がかりにして、植民地主義と言語使用の強制について考える。

ここで言う、他者のモノリンガリズムとは、「植民地主義が「宗主国の言語」をともなって暴力的に植民地の言語環境に介入し、まずは現地語話者を二重に（あるいは三重）言語話者に仕立て上げたあげく、そうやって生みだされた複数言語使用者を、みるみる「二級国民」「三級国民」への貶め、ゆくゆくは「他者の言語」による「一言語使用」への絡みとっていこうとした歴史的プロセスを暗示」する（西 2014:）。

いわゆる「他者」なるものは存在しない。すなわち、これは理性的な信仰であり、人間の理性の有する、癒しがたい信念である。あたかも、すべてのものが遂には必然的、且つ絶対的に「全一同一」であらねばならないかのように、同一性即現実性という等式が成り立つ。しかし、「他者」なるものは消滅することを拒む。それは存続し、持続する。それは、理性では歯が立たない堅い骨であるアベル・マルティン（Abel Martín, 1840-1898）は、理性的な信仰に劣らず人間味のある、詩的な信仰によって「他者」なるものを信じ、「存在のもつ本質的な異質性」を信じ、そして、自己の存在がつねにその害を被る「他者性」とも呼ばるべき救いがたいものの存在を信じた。——アントニオ・マチャド(Antonio Machado, 1875-1939)（パス（Octavio Paz）「孤独の迷路（EL LABIRINTO DE LA SOLEDAD）」のエピグラムより）

日語	仏語	英訳	巻頭言、解説	コメンタリー
1			・フランス語をあやつる、そだてる人を想像する・フランス文化はいう「自分はひとつの言語しかもっておらず、それは私のものではない」
2			・「私はモノリンガルだ。モノリンガルのところに住み続ける。……単一言語使用の外には私の姿はない」
3			・運命づけられる言語は、運命づけられていない。・フランスの淵においてこのことが語られる
4			・私はモノリンガルであり、かつそれを持っていない、という私に別の者が応答する・お前は理不尽なことをいう・その遂行的身振りがまちがっている
5			・フランス語でモノリンガルでかつ他者の言語ということは矛盾している＝嘘を言っている・別の自分は「だったらなぜ終わりにできないのか？」と質問する
6			・突っ込んだ別の自分はいう、なんのために、こんなバカバカしいことを言うのだ
7			・遂行的矛盾とはなにか？
8			・フランス語が本当のところ、あなたにとって「外国語」なのか？・それは移民の詭弁か？・外国語（外国の人がはなす言葉）については論じていない
9			・モノリンガルで、自分のものではない言語を話すことを想像することは可能だ。
10			・そのことを証明する
11
12
13			II ・それはアンチノミーだ
14			１）人はたった一つの言語しか話さない２）人は決してたった一つの言語を話すことはない・言語というものは、我々の想像のようには存在しないし、絶対的な単一言語使用というものはない。
15			・能動的分割
16			１）人はたった一つの特有言語しか話さない２）人は決してたった一つの言語を話すことはない→純粋な特有言語は存在しない
17			・境界線を撹乱する・境界線は資本化され、蓄積されている＝歴史的策略や暴力がある・境界線を撹乱することは、歴史的策略や暴力をあばきだすこと。
18			・モノリンガルで、その言語は自分のものではない、はアンチノミーだが、それは実際にありえるものである
19
20			・アブデルケビル・ハティビ・フランス＝マグレブ人、という身分
21			・フランス＝マグレブ人、とは誰か？
22			・フランスとマグレブというものが２つ同時には存在できない
23			III
24			・３種の言語使用者の類型を示して「僕はどれにも属さない」ということ。
25			・僕はマグレブ人であり、かつフランスの市民である。つまり、一方であり、他方である。・生まれながらして、一方であり他方である。
26
27			・歓待と同時に敵意を
28			・同一性のトラブル・市民権
29			・共同体的集団・宗教的集団・国家は無慈悲にも、その集団から市民権をとりあげてしまうことすらある。・私は市民権を失い、ついで回復したことがある。
30			・1870年クレミュー法により、アルジェリアのユダヤ人に市民権が与えられる
31			・ドイツ軍に占領されずとも、市民権の剥奪は可能
32			・市民権の所有とはなにか？・われわれはフランス人の人質
33			・1940年10月に、1870年のクレミュー法を反故にする・1898年、ポグロム・アイデンティティのトラブル
34
35			IV ・グリュッサン『関係の詩学』——書籍案内より：「マルティニク。地球を流浪する魂たちの場。セゼール、ファノンから、コンフィアン、シャモワゾーまで。その中にあって誰よりも壮麗な響きを奏で続けるクレオールの星座の結節点、それがエドゥアール・グリッサンだ。もっとも小さな情景や叫びに“世界の響き” を聴きとり、閃光とともに炸裂するカオスの中に“関係”の網状組織を見抜きつつ、あらゆる支配と根づきの暴力を否定する確信と持続。グリッサンの思考がもっとも精緻に展開された、圧倒的な批評の軌跡。ロジェ・カイヨワ賞受賞作。」
36			・「わたしは普遍的な人質」
37 38			・人が証言できるのは「信じがたい」ことだけだ・人が言葉を信じるように要求するとき、ただ信じる得るだけであることの領界にいる。・信じがたいことは、ただ、信じるしかない。
39			・私はモノリンガルだが、それは私のものではない——これを信じることとはどういうことか？
40
41
42
43			・言語的禁圧、植民地的収奪——相対的なものを解消してしまう普遍化
44			・簒奪という強姦・自由、解放、革命・言語の自然な固有性など存在しない、固有化の怒りや固定化を知らない嫉妬しかない。
45
46			・植民地性
47
48
49
50			・言語の経験が節合を可能にする・恐怖政治は、身体に直接書き込まれる数々の傷を代価として実行される
51			・フランス-マグレブの殉教の受難
52
53			V ・自伝的アナムネーシスは自己同一化を前提にしている。
54
55
56			・言語を数えるのは不可能である。
57
58			・母語が禁止されることがありえるのか？という疑問をもつことができるのは、禁止されたことがない人だけだ
59
60
61			・母語の禁止と、押し付けられた言語への厳密な服従（＝文法通り正しく発語すること）は、しばしばセットになる。・権力をもっている余裕のある者は、どんな言語でも学んで良いと、まずは、最初に言及する。
62			・境界線の通過
63
64
65
66
67			VI ・「私の母語」はという時は、どのような時か？
68			・『バイリンガルの愛』
69
70
71
72			・禁止
73
74
75
76			・他者から強制された単一言語使用
77			・他者の単一言語使用
78
79
80
81
82
83			VII
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98			・ノスタルジェリア
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113			VIII
114
115
116			・「要約しよう。私が話している単一言語使用者、この彼は、自分から奪われた一つの言語を話フランス語は。したがってすべての言語を奪われてしている。それは彼のものではないのだ、いるがゆえに、そして彼にはもはや他の頼みの綱が——アラビア語もベルベル語もヘブライ語も、祖先たちが話していたであろう諸言語のうちのいかなるものも——ないがゆえに、すなわち、この単一言語使用者はいわば失語症であるがゆえに(おそらく失語症であるからこそ彼はものを書くのだ)、彼は絶対的な翻訳の中に、準拠の極なき、起源の言語なき、出発の言語なき翻訳の中に投げ出されているのである」
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139

◎先住民言語

︎先住民言語文化論▶植民国家における先住民の文化顕示（２）︎▶グアテマラのマヤ文化と社会︎︎▶先住民の視点からグローバル・スタディーズを再考する︎▶︎︎グアテマラ先住民運動・ノート▶︎中央アメリカの文化と言語：マム▶︎︎グローバル・スタディーズを再構築する領域横断研究▶︎世界の先住民について知る▶多くの言語を話す︎︎▶︎▶︎

●エスペラント創案者ルドヴィコ・ザメンホフ

エスペラント創案者ルドヴィコ・ザメンホフは職業は眼科医だった.聖書のバベルの逸話,デリダの他者の言語.彼のプロジェクトは未来の共通語から現在の言語の多様性を明らかにしようというプロジェクトだったのかもしれない.その可能性を考えない言語学は虚しいね。そうなれば、共通語というのは普遍言語にたどり着くことは、誰でも想像できるはず。普遍言語は、言霊説を持ち出さぬとも、ある言葉と指示対象の「完全な合一」が達成できるはず——数学やっている人は何を今更とご指摘でしょうがここはしばらく聞いてください——つまり、ソシュール的なある言葉と指示対象の「恣意的な結びつき」についての対抗言説になることは明らか。そうすると、このプロジェクトを推進しているもうひとりの巨人とは、まだ存命だが、ノーム・チョムスキーその人にほからならないことはよくわかるだろう。チョムスキーは、言語学は哲学の一領域ではなくて（たんなる）サイエンスにすぎないんだと言っている意味がわかるはず。

人物	ラザーロ・ルドヴィゴ・ザメンホフ（エスペラント：Lazaro Ludoviko Zamenhof 、ポーランド語: Ludwik Łazarz Zamenhof 1859年12月15日 - 1917年4月14日）は、ポーランド系ユダヤ人で、職業としては眼科医。人工言語エスペラントの創案者。本名はエリエゼル・レヴィ・ザメンホフ（ヘブライ語：אֱלִיעֶזֶר לֵוִי זאַמענהאָף 、ドイツ語転写：Eliezer Lewi Samenhof ）。ファーストネームは、少年時代はエリエゼルのイディッシュ語形レイゼル（Lejzer）とそのロシア語形ラーザリもしくはラーザリ・マルコヴィチを併用し、大学以降はレヴィの欧州語代用名ルードヴィク（Ludwik）とリュードヴィク、そして1901年にエスペラントでルドヴィーコ（Ludoviko）と名乗り、"Dr. L. L. Zamenhof"と署名するようになった（Lを重ねたのは弟のレオン（1875年-1934年）も医師であったため）。弟のフェリクス・ザメンホフ（1868年-1933年）もエスペランティストとなり、"FEZ"の筆名で兄を助けた。
	ザメンホフは1859年にポーランド北東部のビャウィストクで生まれた。当時、ポーランドは帝政ロシア領で、町の人々は4つの主な民族（ロシア人、ポーランド人、ドイツ人、イディッシュ語を話す大勢のユダヤ人）のグループに分断されていた。ザメンホフはグループの間に起こる不和に悲嘆し、また憤りを覚えていた。彼は憎しみや偏見の主な原因が、民族的・言語的な基盤の異なる人々の間で中立的なコミュニケーションの道具として働くべき共通の言語がないことから起こる相互の不理解にあると考えた。
	ワルシャワの中等学校に通いながら、ザメンホフはある種の国際語を作ろうと試みた。それは文法が非常に豊富な一方で、大変複雑なものでもあった。ザメンホフは（ドイツ語、フランス語、ラテン語、ギリシャ語と共に）英語を学んだ際に、国際補助語には動詞の人称変化は必要ではなく、比較的簡単な文法を持ちながら、語の新しい形を作るのに接頭辞・接尾辞を幅広く用いるようなものでなくてはならない、という構想を固める。 1878年までにザメンホフの「リングヴェ・ウニヴェルサーラ」（普遍語）はほとんど完成しかけていたが、若すぎたために著書を出版することができなかった。卒業後すぐにザメンホフは医学を、最初はモスクワで、次にワルシャワで学び始める。1885年には大学を卒業し、眼科医として開業する。患者を治療する傍ら、ザメンホフは国際語の計画を進める。
	ザメンホフは国際語を述べた著書を出版すべく、2年にわたって基金を設立しようと試みるが、後に妻となる女性クララ・ジルベルニクの父親から経済的な援助を受けることで、その必要はなくなった。1887年には "Doktoro Esperanto. Lingvo internacia. Antaŭparolo kaj plena lernolibro"（「エスペラント（希望する人）博士、国際語、序文と完全なテキスト」）と題された著書が出版されることになる。ザメンホフにとってこの言語は単なるコミュニケーションの道具ではなく、異なる人々や文化の平和的な共存という自らの理念を広げる手段でもあった[要出典]。ザメンホフは1917年にワルシャワで心臓病のために亡くなった。ザメンホフは一男二女に恵まれたが、いずれもホロコーストのために命を落としている。特に二女のリディアはバハイ教徒として布教活動をする傍らエスペラントの翻訳活動を行った。ザメンホフの家族のその後については、家族の中でただ一人ホロコーストから生き延びた孫のルイ・クリストフ・ザレスキ＝ザメンホフの著書『ザメンホフ通り―エスペラントとホロコースト』（原書房、2005年、ISBN 4-562-03861-6）に詳しい。以上：https://bit.ly/3z96AMo.
	L. L. Zamenhof (naskita kiel Лейзеръ Заменговъ (Lejzer Zamengov)[1][2] kaj oficiale nomita Лазарь Марковичъ Заменгофъ (Lazar Markoviĉ Zamengof);[2][3][2][noto 1][4] esperante, tradicie konata kiel Ludoviko Lazaro Zamenhof aŭ Lazaro Ludoviko Zamenhof; malofte Zamenhofo)[5] estis la iniciatoro[6] (iniciatinto) de la lingvo Esperanto. Laŭ profesio li estis okulkuracisto kaj estis 14-foje kandidatigita por la Nobel-premio pri paco.[7] Li naskiĝis la 15-an de decembro 1859 en Bjalistoko[1][8] kaj mortis la 14-an de aprilo 1917 en Varsovio.
	Unuaj jaroj 1859-1885 Zamenhof naskiĝis en Ulica Zielona 6, en la urbo Bjalistoko, kiu situis tiam en la Rusa Imperio (nun en Pollando). Lia naskiĝtago estis la 3-a de decembro laŭ la julia kalendaro, la 15-a de decembro laŭ la gregoria kalendaro kaj la 19-a de kislevo laŭ la juda. Li estis filo de lingvoinstruisto Mordeĥaj Zamenhof (kiu ruse preferis Marko) kaj Rozalia (naskita Sofer). Lia familio estis judoj el la Granda Duklando de Litovio, sed ne konsideris sin litovlingvanoj. Liadire, li estis "ruslanda hebreo". Lia patrino parolis al li en la jida lingvo[9], lia patro en la rusa[9], en kiu okazis ankaŭ la instruado de Zamenhof. Li iam diris, ke li ŝatas la rusan super ĉiuj aliaj lingvoj, sed pli poste li konfesis, ke la «ĵargono» (t.e. la jida) estas plej kara al lia koro. En letero de la 8-a de marto 1901 (al Th. Thorsteinsson) Zamenhof skribis: "Mia gepatra lingvo estas la rusa; sed nun mi parolas pli pole..." Al siaj gefiloj hejme li parolis pole. Krome li lernis frue la germanan kaj la francan, la hebrean, cetere en la lernejo la malnovan grekan, latinan kaj anglan. Ŝajne li havis iom da scioj en la hispana, litova kaj en Volapuko. Li parolis laŭ propra eldiro flue la polan, rusan kaj germanan, iom malpli bone la francan. Oni diras ke Zamenhof havis etan siblo-problemon ("z-balbuton"). Li studis medicinon en Moskvo (1879-1881[10]) kaj Varsovio (1881-1885). Li fakuliĝis pri okulkuracado interalie en Vieno. Komence Zamenhof estis rusema, sed pro la pogromoj de 1881/82 li aliĝis al la frua cionisma movado, alvokante la judojn elmigri komune al alia lando por krei judan ŝtaton. Komence li pensis pri ia loko en Ameriko, poste pri Palestino. En 1885 jam li trovis ke la celo de cionismo – juda hejmlando en Palestino – ne estus realisma: la hebrea lingvo, laŭ li estus mortinta, la nacia sento inter judoj estus erare taksata, kaj plej grave Palestino estus por la tuta judaro tro malgranda. Ĝi povus akcepti maksimume du milionojn da judoj, kaj la cetera homamaso restus ekstere. Anstataŭe li prefere vidis la estonton de la judoj sekurigita en mondo, kie la religiaj kaj lingvaj bariloj estus detruitaj aŭ preterpasitaj. Tio gvidis lin denove al la internaciista ideo.[11] Nun la lingva flanko de lia strebado fariĝis la lingvo Esperanto, la idea flanko la "homaranismo".
	Profesio kaj Esperanto 1885-1917 Zamenhof kiel gimnaziano, ĉ. 1879 Zamenhof en 1887 Familioj Zamenhof kaj Michaux, dum la bulonja kongreso 1905 4:10 Zamenhof parolanta ĉe Universala Kongreso en Barcelono jare 1909 Zamenhof en sia laborejo, ĉ. 1910 Lia unua planlingva projekto, Lingwe uniwersala, estis preta jam en la komenco de la vintro 1878, kiam Zamenhof estis ankoraŭ gimnaziano. Dum sia naskiĝtaga festo de tiu jaro, je la 17-a de decembro (nova stilo), li kantis kun siaj amikoj kanton en tiu lingvo (al tio rilatas la Zamenhof-tago). En la jaro 1881 li aranĝis novan projekton, kaj en 1885, kiam li kuraciste eklaboris en Veisiejai (Litovio), li havis pli-malpli preta tiun projekton, kiun li publikigis en 1887 – Esperanton. La 26-an de julio 1887 li povis eldoni la Unuan Libron danke al la financa helpo de la patro de Klara Zamenhof (naskita Silbernik), al kiu li edziĝis samjare je la 9-a de aŭgusto.[12] En tiu periodo naskiĝis liaj du unuaj gefiloj, Adamo (1888) kaj Zofia (1889); ambaŭ fariĝis kuracistoj. En 1904 venis ankoraŭ lia dua filino, Lidja. Esperante trovi pli bonan laboron Ludoviko Zamenhof en Oktobro 1893 venis al Grodno, kie li malfermis oftalmologian kabineton en la loĝejo numero 4, ĉe la strato Policejskaja. La loĝejo estis subluata de la germandevena Luiza Rachmanin. Zamenhof, kiu ne posedis tiam proprajn nemoveblaĵojn, loĝis kune kun sia edzino — Klara Aleksandrovna (naskita en Kaunas, kie ŝi finis la gimnazion) kaj kun du infanoj: Adamo kaj Sofia, kiuj lernis hejme. Lia edzino ne laboris. Ili deklaris ke ili apartenas al la burĝaro, estas moseanoj kaj kiel sian familian lingvon ili deklaris la rusan. La paro Zamenhof dungis du servistinojn: 23-jaran polan ĉambristinon Zofia Antonovna Barancewicz, kamparaninon el eksnobela familio el la distrikto de Sokółka, kiu forlasis la servon en 1895. La dua servistino estis 37-jara kuiristino, vilaĝanino, katolikino, el la vilaĝo Suchowola.[13] En Grodno Zamenhof ne nur havis sian privatan kuracistan praktikon, sed ankaŭ aktivis en la Kuracista Asocio de Grodna Gubernio. Li ankaŭ estis helpjuĝisto (arbitro) en la Departementa Juĝejo en Grodno. Laŭ esploroj de bjelorusa historiisto F. Ignatowicz, Ludoviko “partoprenante la juĝprocesojn distingis sin per siaj principeco kaj severeco” [14]. Naskiĝatestilo de L.L. Zamenhof En 1889 la doto de lia edzino estis foruzita, pro Esperanto kaj ĉar Zamenhof devis helpi al sia patro. Zamenhof devis rekomenci kuracadi, sed havis longan tempon malfacilecon trovi sufiĉe da laboro (resp. pagantaj pacientoj) por vivteni sin, kaj devis dum kelkaj jaroj iom reteni sin de Esperanto. Zamenhof forlasis Grodnon en oktobro kaj antaŭ la 8-a de novembro 1897 li loĝis en Varsovio, strato Dzika 9, en la malriĉa hebrea kvartalo. Nur ĉirkaŭ la jaro 1900 li iom pli bonfartis finance. Ekde ĉirkaŭ la sama tempo Esperanto pli sukcesis, en okcidenta Eŭropo, kaj kiel kunlaboranto de La Revuo kaj verkanto por Hachette-eldonejo li enspezis por veturi al la Universalaj Kongresoj (UK). La unua UK, en la franca Bulonjo-ĉe-maro, estis lia unua libertempo depost dudek jaroj, opiniis lia frato Leon. Zamenhof vizitis ĉiujn UK-ojn kaj foje ankaŭ banlokojn en Germanio kaj Aŭstrio-Hungario. La unua mondmilito trafis lin, kiam li vojaĝis al Parizo por la deka UK en 1914. Ĉar Germanio kaj Ruslando estis militantaj nun unu kontraŭ la alia, li ne povis reveturi. Pere de dusemajna vojaĝo skandinavia li reatingis Varsovion. En Varsovio li okupiĝis precipe pri tradukado, de Andersen-fabeloj kaj ankaŭ partoj de la malnova testamento. Pro malsano li devis ĉesi kuracadi, kaj lia filo Adamo transprenis la kuracejon. La germana majoro Neubarth, komandanto de la varsovia haveno, parolas funebre nome de la eksterlandaj esperantistoj La morto kaptis lin, la 14-an de aprilo kaj la 22-an de Nisano la juda kalendaro 1917. La entombigo de L. L. Zamenhof okazis la 16-an de aprilo. Li jam de ĉirkaŭ 1900 estis suferanta je malforteco de la koro kaj manko de pulso en la piedoj.
	Idealismaj strebadoj Zamenhof en 1885 forlasis cionismon kaj ne revenis al ĝi, ankaŭ ne post ties vera komenciĝo en 1897. Li rifuzis eĉ membriĝi en Hebrea Esperanto-Asocio. Male, li turnis sin al internaciismo; la judoj ne provu aranĝi nacian ŝtaton, sed ankaŭ ne simple asimiliĝu al iu nacio. La celo, anstataŭe, estu la sen-naciigo de teritorioj kaj la alpreno de "home-neŭtrala lingvo".
	Homaranismo Zamenhof ankaŭ havis klarajn ideojn pri kiel homoj devus interagi unu kun la alia. Tiuj ideoj estas konataj kiel Homaranismo, kiu emfazas la egalecon de ĉiuj homoj kaj religioj kaj strebas al neŭtrala, ĝenerala homa etiko. Homaranismo ne estis tiel sukcesa kiel Esperanto, tamen ĝi ankoraŭ havas siajn subtenantojn ĝis hodiaŭ. Komence li parolis pri Hilelismo (laŭ la rabeno Hilel) , tiel la titolo de anonima broŝuro el 1901. En 1906 liaj ideoj eknomiĝis Homaranismo. Alia fonto pri liaj ideoj estas eseo verkita por neesperantista Kongreso de rasoj en Londono (1911); oni povas mencii ankaŭ la eseon Esenco kaj estonteco de la ideo de la Lingvo Internacia de 1900. Principe, Zamenhof deziras ke la nacioj malaperu kaj ke ĉiuj homoj havu unu komunan lingvon kaj komunan bazan kredon pri "plej alta estaĵo". Foje li tamen iomete kamuflas tion, kaj ankaŭ la propagando por Esperanto asertis kutime ke Esperanto ne forigu jam ekzistantajn lingvojn. Laŭ la dogmoj de homaranismo, ekzemple iu lando havu neŭtralan nomon (Peterburglando anstataŭ Ruslando) kaj apartenu al ĉiuj enloĝantoj samrajte. Ĉiu havu la rajton uzi private iun lingvon preferatan, sed kun aliaj homoj kaj kun institucioj oni parolu home-neŭtralan lingvon. Religie, homoj restu ĉe sia religio laŭdezire, sed tiuj apartaj religiaj dogmoj ne rajtas kontraŭdiri al scienco. Eĉ inter esperantistoj homaranismo restis nesukcesa, kaj nuntempe nur tre malmultaj nomas sin homaranismanoj. Interalie Louis de Beaufront akre rifuzis ĝin, kaj Emile Javal pli diplomatie avertis Zamenhofon, ke ĝi ne havas sukceso-ŝancon en Francio kaj malutilos al Esperanto. Alvoko al diplomatoj estis Post la Granda Milito, aperinta en 1915. En ĝi, Zamenhof alvokis konsideri en la pac-intertraktadoj post la (unua) mondmilito la rajtojn de minoritatoj.
	Nomoj kaj pseŭdonimoj Kiam L. L. Zamenhof naskiĝis, li estis registrita kiel Лейзеръ Заменго́в (Lejzer Zamenhov) filo de Mordĥa Fajveloviĉ Zamengov kaj Liba Ŝolemovna Sofer,[1][2] sed en liaj oficialaj dokumentoj, kiel tiuj de la Universitato, li tamen estis nomita Лазаръ Маркович Заменгофъ (Lazar Markoviĉ Zamenhof),[2][3][4] laŭ la moroj de la Rusa Imperio. La hebrea antaŭnomo de Zamenhof estis Eliezer (hebree: אליעזר ʾĔlîʿézer aŭ Eliʿézer) kaj li ricevis, ĵusnaskita, sekularan (kinuian) nomon Lejzer (לייזער), jida versio de Eliezer (hebree: אֱלִיעֶזֶר Eliʿézer). Vere, Esperanta antaŭnomo Lazaro estas juddevena nomo (hebree: אֶלְעָזָר Elʿazar, greke: Λάζαρος Lazaros, latine: Lazarus, ruse: Лазарь Lazar’, pole: Łazarz Ŭazaŝ, hispane: Lázaro), sed ankaŭ kristana (estas du Lazaroj cititaj en Evangelioj, kaj estas Sankta Lazaro ktp.). La rusan nomon Ljudovik/Ljudvik (ruse: Людовик/Людвик Ljudovik/Ljudvik, esperantigite Ludoviko, germane: Ludwig, pole: Ludwik) li elektis kiel gojan nomon (kinuion) honore al Francis Lodwick aŭ LODOWYCK, kiu publikigis en 1652 projekton pri planlingvo, pri kiu Zamenhof legis en verkoj de Komenio. Tiu ŝanĝo okazis nur kiam li iris al Moskvo al universitato. La skribformo Zamenhof anstataŭ Samenhof (kiu signifas germane semkorto) aperis nur post la unuaj jaroj de disvastigo de Esperanto. En la fino de 19-a jarcento, lia frato Leono Zamenhof doktoriĝis kaj ekis subskribi "Dr. L. ZAMENHOF", pro tio, li ekde 1901 ofte subskribis "Dr. L. L. ZAMENHOF" (dum ĉe personaj leteroj, li daŭre uzis "L.Zamenhof"). La du L-oj ne reprezentis la du antaŭnomojn en difinita maniero - do ne klaras en kiu ordo aperu "Ludoviko" kaj "Lazaro" en la longigita versio de la mallongigo. Zamenhof uzis plurajn pseŭdonimojn, la plej konata estas d-ro Esperanto, sub kiu li publikigis en 1887 sian lingvo-projekton. Pere de lingvo de d-ro Esperanto kaj Esperanto-lingvo ĝi fariĝis la nomo de la lingvo, dum la pseŭdonimo jam rapide estis malkovrita. Kelkaj esperantistoj ŝatis nomi lin kara Majstro, kion Zamenhof rifuzis. Aliajn pseŭdonimojn li uzis ĉefe kiel aŭtoro de cionismaj aŭ homaranismaj verkoj: Gamzefon (Hamzefon); Hemza, Amiko, N.N., Anna R., Unuel, Homo sum, Homarano, D-ro X.
	Nacieco Ul. Dzika en Varsovio, proks. 1900, kie Zamenhof havis sian kuracistejon Kiam francaj esperantistoj demandis lin, li diris, ke li estas "Ruslanda hebreo". Estinte en Britio li parolis pri sia tre proksima rilato kun "Litvo" (kaj lia pli forta ligiĝo al litvaj hebreoj kontraste al polaj atestas ankaŭ liaj jun-aĝaj skribaĵoj, dum lia studenta aktivado en Ĥibat Cion). Ĉiuokaze, li skribis ankaŭ, ke liaj gepatroj laboris kaj donis sin al Pollando kaj li ankaŭ laboros tie tutan vivon kaj mortos tie. Laŭ Edvardo Wiesenfeld Zamenhof sentiĝis kiel polo kaj en lia hejmo oni parolis en pola lingvo. Tamen tion kontraŭdiras la atesto de lia filino, laŭ kiu la sola hejme uzata lingvo estis la rusa, t.e. Zamenhof uzis hejme dum sia tuta vivo la rusan lingvon (iliaj gefiloj, male, memstariĝinte ekuzos la polan en siaj hejmoj). La poeto Leo Belmont, en siaj poemoj skribas pri Zamenhof kiel "la filo de pola tero", kio ne nepre signifas, ke li estis gente pola. Ĉiuokaze la poloj Antoni Grabowski kaj Adam Zakrzewski parolis pri li kiel pri la samnaciulo. Tamen en letero de 1912 al la Loka Kongresa Komitato en Krakovo, kie li diras, ke "Vi povas min nomi 'Filo de pola lando'", li aldonas "sed ne nomu min 'Polo', por ke oni ne diru, ke mi -por akcepti honorojn- metis sur min maskon de popolo, al kiu mi ne apartenas". Nomigado lin kiel "pola okulisto", "pola lingvisto" k.s. estas tute kontrakta, sed povas esti uzata simile kiel ĉe Franz Kafka, ke li estis aŭstra verkisto.
	Parodioj kaj karikaturoj Murpentraĵo en Zamenhofa strato en Bjalistoko. Je la dua etaĝo staras LLZ Tiu figuro, neeviteble konata de la esperanto-parolantoj, eĉ ne speciale movademaj, senmanke estas potenciala fonto por karikaturoj kaj parodioj. Tamen konstateblas, ke ili estas malmultaj. Ni citu: SuperZam "La aventuroj de SuperZam" de JANO (Ian Carter) - Aperinta po-pece en "Kial Ne?" festa numero de JEB (1978), kaj denove kiel kunprezentanto de la eldono de Rat-Man en Esperanto (2007), ĉifoje de Daniele Binaghi kaj Andrea Rossetto Zorhof komiksulo de Serge Sire, multfoje aperinta en La KancerKliniko, en kiu Z. ludas la maskitan rejustiganton "Zorro" Zamenhoro komiksulo de HÔDÔS, aperinta en Volapüg, (alia traktado de Z. kiel "Zorro") Karikaturo de Zamenhof, kune kun Shakespeare, troviĝas en jena paĝo.
	Honorigoj Dum la 38-a sesio de sia Ĝenerala Konferenco en novembro 2015, Unesko decidis, ke inter aliaj la centa datreveno de la forpaso de Ludoviko Zamenof (2017) estos sub patroneco de Unesko.[15] Jam en 1959 Unesko proklamis lin ”Granda personeco de la homaro” [16], Tutmonde ekzistas milo da Zamenhof- kaj Esperanto-objektoj - stratoj, placoj, monumentoj, montetoj, steloj k.a. La 14-an de aprilo 2017 la Pola Poŝto eldonis porokazan poŝtkarton "Ludviko Zamenhof - kreinto de la lingvo Esperanto" okaze de la 100-a mortodatreveno de la Esperanto-kreinto. Sur la poŝtmarko estas portreto de Ludoviko Zamenhof kaj stiligita titolo de kartoj pole kaj esperante. En la ilustra parto de karto oni montras la frontpaĝon de la "Unua Libro"[17].
リディア・ザメンホフ	リディア・ザメンホフ（ポーランド語:Lidia Zamenhofリーディヤ・ザメーンホフ；エスペラント:Lidja Zamenhof[1]、1904年1月29日 - 1942年）は、エスペラントの創設者ルドヴィコ・ザメンホフの末娘である。彼女は1904年1月29日に当時ロシア帝国領であったワルシャワで生まれた。彼女はエスペラントのみならず、彼女の父によって提唱された宗教的ヒューマニズムであるホモラニスモの普及活動にも熱心に携わった。 1925年ごろに、彼女はバハイ教に入信した。彼女は1937年にアメリカ合衆国にわたり、エスペラントとバハイ教の普及に携わった。彼女は1938年 12月にポーランドに帰国し、教職を続ける傍ら多くのバハイ教の書物を翻訳した。彼女はナチス政権により、ユダヤ系の出自を持っていることを理由に突然逮捕され、トレブリンカ強制収容所で1942年の秋に殺害された。
リディアの生涯	リディア・ザメンホフは彼女が9歳の時にエスペラントを学び始めた。 14歳の時にはすでにポーランド語からの書籍の翻訳を行うようになっていた。それから数年後には、はじめてのエスペラントによる書籍を出版している。 1925年に大学での法学の勉強を終えると、彼女はエスペラントのための活動に全面的に身を捧げることを決めた。同じ年にジュネーヴで行われた17回目のエスペラントの世界大会の期間中、彼女はバハイ教のことを知った。リディアはワルシャワにあったホモラニスモを重視した「エスペラント社会の調和」と呼ばれる会の秘書となり、しばしばエスペラント話者や講座のための計画を立てた。 1924年のウィーン国際大会以降、彼女は生涯を通じてすべてのエスペラントの国際大会に参加した。チェ法(Cseh-metodo)と呼ばれるエスペラント教授法のインストラクターとして、彼女はエスペラントを普及するため幾たびも旅に出かけ、さまざまな国で多くの講義を行った。彼女はまた、国際学生連盟、世界エスペラント協会、チェ協会、そしてバハイ教において積極的に自らの仕事と学生エスペラント運動を調和させた。加えて、リディア・ザメンホフは季刊誌「Literatura Mondo」（文学世界）にも寄稿していた。これは主としてポーランド文学を扱った文学誌であった。また同時に「Pola Esperantisto」（ポーランドのエスペランティスト）、「La Praktiko」（実践）、「Heroldo de Esperanto」（エスペラント・ヘラルド）、そして「Enciklopedio de Esperanto」（エスペラント百科事典）などにも寄稿していた。リディアによるヘンリク・シェンキェヴィチの小説「クォ・ヴァディス」の翻訳は 1933年に出版され、現在でも名を知られている。 1937年には彼女は長期滞在の目的でアメリカ合衆国に渡った。1938年12月に、エスペラントを教授したことは「有償労働」にあたり違法であるとして、アメリカ移民局がビザの延長を断ったため、彼女は合衆国を立ち去らねばならなくなった。ポーランドに帰国して後、彼女は国内をめぐりエスペラントとバハイ教の普及に携わった。ドイツ占領下において、彼女は逮捕されワルシャワ・ゲットーに収容された。彼女はそこで収容者が食料と医薬品を手に入れられるよう尽力した。彼女は生徒のポーランド人エスペランティストから、何回か助力や脱走への協力を申し入れられたが、どれも拒否した。最終的に彼女はトレブリンカの絶滅収容所に移送され、1942年の夏以降のいずれかの時期に殺害された。
追悼	彼女の記憶と名誉にちなみ、1995年にワシントンD.C.にあるアメリカ合衆国ホロコースト博物館において会合が開かれた。この会合では、第二次世界大戦中に迫害されたユダヤ人を救おうとしたエスペランティストの努力に対する関心が呼び起こされることが訴えられた。

リンク

ポストコロニアル︎▶ノーム・チョムスキー（日本語ウィキ）︎▶デカルト派言語学の検証︎︎▶︎▶︎︎▶︎▶︎︎▶︎▶︎︎▶︎▶︎

文献

Le monolinguisme de l'autre, ou, La prothèse d'origine / Jacques Derrida, Paris : Galilée , c1996. - (Incises)
たった一つの、私のものではない言葉 : 他者の単一言語使用 / ジャック・デリダ [著] ; 守中高明訳，東京 : 岩波書店 , 2001.5
Monolingualism of the other, or, The prosthesis of origin / Jacques Derrida ; translated by Patrick Mensah, : pbk. - Stanford, Calif. : Stanford University Press , c1998. - (Cultural memory in the present)
西成彦『バイリンガルな夢と憂鬱』人文書院、2014年
ザメンホフ : 世界共通語 (エスペラント) を創ったユダヤ人医師の物語 / 小林司著, 原書房 , 2005
ザメンホフ : エスペラントの創始者 / マージョリー・ボウルトン著 ; 水野義明訳, 新泉社 , 1993
エスペラントの父 : ザメンホフ / 伊東三郎著, 岩波書店 , 1950
ザメンホフ通り : エスペラントとホロコースト / L.C.ザレスキ=ザメンホフ, ロマン・ドブジンスキ著 ; 青山徹, 小林司, 中村正美監訳, 原書房 , 2005
リディア : エスペラントの娘リディア・ザメンホフの生涯 / ウェンディ・ヘラー著 ; 水野義明訳, 近代文藝社 , 1994

Copyleft, CC, Mitzub'ixi Quq Chi'j, 1996-2099

Do not paste, but [re]think this message for all undergraduate students!!!